سخنوری چیست؟

در این بخش می خواهم درباره سخنوری، تکنیک های سخنوری، آداب سخنوری، موضوع سخنوری و متن سخنوری صحبت کنم. نام دیگر سخنوری در حقیقت همان فن بیان است. سخنوری یعنی این که گوینده بتواند به خوبی صحبت کند و در مخاطبین تأثیر بگذارد. هدف از سخنوری و سخنرانی این است که مخاطب، سخن گوینده را بپذیرد. در واقع مهارتی است که اگر فرد دارا باشد تفاوت قابل ملاحظه ای با اطرافیان خود خواهد داشت و باعث جلب توجه اطرافیان به سمت خودش می شود

گام های سخنوری

•  گام اول: چه بگویم؟
• گام دوم: حداقل استفاده از جا پر کن ها و تکیه کلام ها
• گام سوم: تلفظ و ادای کامل واژه ها 
• گام چهارم : فکر کردن قبل از حرف زدن
• گام پنجم: با اعتماد به نفس صحبت کنید
• گام ششم: شمرده شمرده صحبت کنید.سرعت کلام تان نباید زیاد باشد
• گام هفتم : زیاد مطالعه کنید و الگوبرداری کنید
• گام هشتم: تمرین مقابل آینه 
• گام نهم: ارتباط چشمی
• گام دهم : گوش دادن مؤثر

در ابتدا ببینیم که سخنوری ذاتی است یا اکتسابی؟

سخنوری ذاتی نیست و مانند سخنرانی یک مهارت آموختنی است. مختص فردی با جایگاه یا موقعیت خاص نیست و هرکسی می تواند آن را یاد بگیرد. اگر شما نگران نداشتن مهارت سخنوری هستید باید زمانی را صرف تمرین برای کسب این مهارت کنید. سخنوری فقط این نیست که “من چه بگویم”. بلکه علاوه بر آن باید تمرین کنم که “چطور بگویم”. توجه به داشتن لحن و ریتم درست و اصولی در کلام هم یکی از پارامتر های مهم در سخنور خوب شدن است.

گام اول سخنوری: چه بگویم؟

یکی از مهم ترین نکات در بحث سخنوری این است که ما از کلمات واضح استفاده کنیم. نه لزوماً کلمات دشوار که مخاطبان متوجه صحبت ما نشوند. البته ما همواره باید تلاش کنیم که کلمات جدید را وارد صحبت های روزمره مان بکنیم و به عبارتی دایره واژگان خود را گسترش دهیم. با توجه به شخصیت طرف یا جمع باید از کلمات مناسب استفاده کنیم.

گام دوم سخنوری: حداقل استفاده از جا پر کن ها و تکیه کلام ها

استفاده از جا پرکن ها مثل اوم، عه، آ و … 

استفاده از تکیه کلام هایی مثل درواقع، بنابراین، مثلاً،‌ عرضم به حضور شما و …

از اثربخشی کلام می کاهد. برای این که کمتر از این جا پرکن ها یا تکیه کلام ها استفاده کنیم می توانیم از کش استفاده کنیم. به این صورت که کش را در مچ دست بیندازیم و هر وقت که از آن تکیه کلام یا جاپرکن استفاده کردیم کش را می کشیم تا یک ضربه ای آرام به مچ دستمان بخورد. در حقیقت با کش، ذهن خودمان را شرطی می کنیم که اگر از آنها استفاده کنم این ضربه به دست من می خورد.

در هنگام مکث به جای استفاده از جا پرکن ها و تکیه کلام ها سکوت کنید! بله سکوت بهتر از استفاده از جاپرکن هاست. دقیقا به آنچه می خواهید بگوئید پیش از آنکه بگویید، فکر کنید تا به این پرکننده ها نیاز نباشد.

گام سوم سخنوری: تلفظ و ادای کامل واژه ها 

یکی از بارزترین ایرادات در بیان جویده شدن (ادا نکردن) تعدادی از حروف است. مثلاً وقتی می خواهید بگویید دقیقاً می گوییم دییقاً. یعنی “ق” اول تلفظ نمی شد. یا هنگام گفتن کلمه “پشت سر هم” می گوییم “ پش سرهم” یعنی “ت” دوم ادا نمی شد. پس باید در هنگام صحبت کردن دقت کنیم که حروف و کلمات بدون لهجه و کامل ادا شوند.

گام چهارم سخنوری: فکر کردن قبل از حرف زدن

قبل از حرف زدن به صحبت های خود فکر کنید. مخصوصاً‌ اگر جلسه یا سخنرانی شما خیلی رسمی و جدی است که در این صورت حتماً یادداشت برداری کنید و به پاسخ سئوالات احتمالی هم فکر کنید. فقط باید مراقب این موضوع باشید که صحبت شما خیلی کتابی و رسمی هم نباشد که مخاطبین نتوانند ارتباط خوبی با شما برقرار کنند.

گام پنجم سخنوری: با اعتماد به نفس صحبت کنید

آیا تا به حال دقت کردید که افرادی که اعتماد به نفس بیشتری دارند چقدر سخنور و جذاب تر به نظر می رسند؟ اگر هنگام صحبت کردن یا سخنرانی اعتماد به نفس بالایی داشته باشید یا حداقل وانمود کنید که اعتماد به نفس بالایی دارید این احساس شما به شدت روی مخاطبان شما تاثیر مثبت می گذارد. زمانی که در کلاس های فن بیان در حال تمرین هستیم به وضوح مسئله خجالت و عدم اعتماد به نفس را در برخی از شرکت کننده ها دیده می شود. همین خجالت و عدم اعتماد به نفس کافی، مانع از این می شود که افراد بتوانند خود را رها کنند و با خیال راحت صحبت کنند .

گام ششم سخنوری: شمرده شمرده صحبت کنید. سرعت کلام تان نباید زیاد باشد

سرعت صحبت کردن خود را کاهش دهید. صحبت کرن سریع، القا کننده حس استرس و نگرانی و حتی آماده نبودن سخنران و گوینده است. وقتی شما درباره موضوعی نگرانی دارید به صورت طبیعی سرعت صحبت کردن شما زیاد می شود. این عکس العمل طبیعی بدن باعث می شود که اینطور به نظر برسد که شما استرس دارید و از حرفه ای بودنتان کم می شود. پس سرعت کلامتان را کاهش دهید . آرام صحبت کردن از تند و سریع و بدون وقفه صحبت کردن بهتر است.

گام هفتم سخنوری: زیاد مطالعه کنید و الگوبرداری کنید

سعی کنید زیاد مطالعه کنید. مطالعه زیاد تنها باعث گسترش دایره لغات ما می شود بلکه میزان دانش و مطالعه ما روی صحبت کردنمان،‌ نحوه معرفی خودمان، نحوه ارتباط برقرار کردنمان با دیگران و… تأثیر می گذارد. در بین سخنوران و سخنرانان بزرگ ( مثل دکتر علیرضا آزمندیان و..) افرادی را الگو قرار دهید و ببینید که چطور از واژگان مناسب، برای برقراری ارتباطی بهتر، استفاده می کنند. 

گام هشتم سخنوری: تمرین مقابل آینه 

تمرین مقابل آینه برای تبدیل شدن به یک سخنور خوب بسیار مفید است. یکی از پارامترهای سخنوری، داشتن زبان بدن خوب است. زبان بدن شامل حرکات دست، حالات چهره، طرز ایستادن و راه رفتن، طرز صحبت کردن و… است. با تمرین جلو آینه این حرکات را می توانیم در مورد خودمان بررسی کنیم. وقتی در مقابل آینه می ایستیم و به دقت رفتار و زبان بدن خودمان را بررسی می کنیم در این حالت اگر موردی نیاز به تغییر و بهبود داشته باشد آن را اصلاح می کنیم. اگر در این حالت بتوانید از خودتان فیلم هم بگیرید بسیار می تواند کمک کننده باشد.

گام نهم سخنوری: ارتباط چشمی

پیام شما به جایی انتقال پیدا می کند که نگاه شما آن را هدایت می کند. یکی از مؤثرترین راه های برقراری ارتباط چه ارتباطات دو نفره چه در سخنرانی ها و در جلسات ارتباط چشمی است. یک ارتباط چشمی منظم با همه حضار، نشان دهنده این است که سخنران برای هوا یا برای خودش سخنرانی نمی کند بلکه برایش مهم است که مخاطبین به صحبت های او کامل گوش کنند. بسیاری از افراد هنگام صحبت، ارتباط چشمی اثربخشی برقرار نمی کنند. یا تنها به یک نفر یا یک سمت نگاه می کنند. یا اینکه به سقف یا اینور و آنور نگاه می کنند! مراقب این رفتارهای به شدت غلط باشید.

گام دهم سخنوری: گوش دادن مؤثر

یکی از مهارت های مهم ارتباطی که همانند سخنرانی باید آموخته شود، مهارت گوش دادن مؤثر است. گوش دادن با شنیدن فرق دارد. همین الان به صداهای اطرافتان توجه کنید شما بدون اینکه به این صداها توجه کنید از صبح تا شب با صداهای زیادی از این قبیل مواجه می شوید. شما این صداها را می شنوی. اما گوش دادن نیاز به تمرکز دارد و انرژی بیشتری را هم می طلبد.

یکی از مهم ترین کارهایی که می توانیم برای اثربخشی و همراهی مخاطبمان انجام دهیم، دادن حس مهم بودن به افراد است. زمانی که به صحبت های طرف مقابل گوش می دهیم یعنی این که “تو انسان مهمی هستی” و من به صحبت های تو گوش می دهم.

علی اصغر کلایی